Naast de rood-wit-blauw vlag met oranje wimpel of vlaggen met het symbool van een provincie, is er een andere vlag die steeds vaker het Nederlands straatbeeld siert: de regenboogvlag.
Deze vlag vindt je natuurlijk niet alleen in Nederland. Wereldwijd is dit het symbool van de LGBT gemeenschap. Een universeel icoon, dat met trots wordt gedragen. Als wapperende vlag aan huizen en cafés, op de achterkant van een autobumper of vastgepint aan een t-shirt: de regenboogvlag is overal!
Maar waar komt dit symbool vandaan? En hoe heeft het in de loop der jaren de sterke associatie gekregen die het nu heeft?
Gilbert Baker
In 1978 werd de regenboogvlag ontwikkelt door een kunstenaar-ontwerper: Gilbert Baker. Hij was Vietnam-oorlogsveteraan en toen een dragartiest. Hij kreeg de opdracht om een vlag te ontwerpen voor een ander homo-icoon, namelijk politicus Harvey Milk. Deze vlag zou op de jaarlijkse gay pride in San Francisco worden gebruikt.
Het belang van een symbool
De beslissing om Baker in dienst te nemen bleek zijn vruchten af te werpen. Hij kwam met het idee van een vlag om de homo en lesbische gemeenschap te vertegenwoordigen. Dit idee was twee jaar eerder al eens bij hem opgekomen. In een interview in 2015 in het Museum of Modern Art, vertelde Baker dat hij was geïnspireerd door de vieringen ter gelegenheid van Amerika's 200e verjaardag in 1976. Kenmerkend vond hij de iconische waarde van de Amerikaanse vlag voor de Amerikaanse gemeenschap: overal om hem heen identificeerden men zich met sterren en strepen.
Weg met de roze driehoek
Dat was het moment waarop hij zich realiseerde dat er ook voor de homogemeenschap een dergelijk symbool nodig was. Als drag performer was hij gewend zijn eigen kledingstukken te maken, dus een nieuw soort vlag naaien was voor hem een fluitje van een cent.
In die tijd was er een ander beeld dat men associeerde aan de homorechtenbeweging: de roze driehoek. Maar dit symbool werd gebruikt door de nazi's om homoseksuelen te identificeren. En daarmee had het symbool een associatie van verdriet en een donker en pijnlijk verleden. Daarom besloot Baker het icoon te vervangen met de regenboog als bron van inspiratie.
Acht kleuren
De verschillende kleuren in de vlag waren bedoeld om saamhorigheid te representeren. LGBT gemeenschap bestaat uit allerlei rassen, leeftijden en geslachten: iedereen is welkom. De regenboog is een natuurlijk en mooi beeld. De originele vlag had acht kleuren, waarvan ieder een andere betekenis had. Het hete roze vertegenwoordigde seks, rood het elven, oranje genezing, geel zonlicht, groen voor de natuur, turkoois was kunst, indigo stond symbool voor harmonie en violet was de geest.
Het nieuwe symbool was meteen een succes. De regenboogvlag dankt zijn populariteit met name aan de positieve lading die het symbool met zich meedraagt.